Het Nederlands wat wij vandaag de dag met elkaar spreken en wat wij onze kinderen op school leren, noemen wij het Algemeen (Beschaafd) Nederlands of het Standaardnederlands. Dat weet bijna iedereen wel. Wat lang niet iedereen weet, is dat de Nederlandse taal zoals wij dit kennen nog niet zo lang bestaat. Wist u bijvoorbeeld dat het eerst eeuwen heeft geduurd, voordat onze taal uiteindelijk zijn huidige vorm aannam? Voor degenen die het interessant vinden volgt hieronder een korte samenvatting van de geschiedenis van de Nederlandse taal.

download

Tot 500 na Chr.

Voor de vijfde eeuw werd in een groot gedeelte van Nederland en van België een taal gesproken die tegenwoordig is uitgestorven. Deze taal heette het Noordzeegermaans. De taal stierf uit doordat degenen die het spraken, de Angelen en de Saksen, uit ons land vertrokken.

Periode 500-1150

Voor het Noordzeegermaans kwam het continentale Germaans in de plaats. Die taal ontwikkelde zich in twee richtingen. In Duitsland ontwikkelde het zicht tot het (Hoog)Duits en in Nederland tot het Oudnederlands. Er zijn tegenwoordig bijna geen teksten meer te vinden die in deze oude vorm van onze taal geschreven zijn. Slechts enkele wetteksten zijn bekend, zoals de tekst ‘Maltho thi afrio lito’. Dit komt uit de zesde eeuw en betekent zoiets als ‘Ik meld je: ik laat je vrij’. Een andere tekst die nog bekend is, is een dichterlijk zinnetje van een paar honderd jaar later. Dit gaat als volgt: ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu uuat unbidan uue nu’. Lukt het u om hier iets van te maken? De meeste mensen lukt het niet. Deze tekst dateert dan ook van rond het jaar 1100 en betekent: ‘Alle vogels zijn nestjes begonnen behalve ik en jij, wat wachten we nu’.

Periode 1200-1500

Tot in de middeleeuwen sprak iedereen zijn eigen dialect. Dan kon ook prima, want in die tijd hadden mensen toch maar weinig contact met mensen die verder weg woonden. Als wij het over de taal van de middeleeuwen hebben spreken wij ook wel van het Middelnederlands, maar eigenlijke was dat dus geen eenheidstaal.

Periode 1500-heden

Pas in de zestiende en zeventiende eeuw ontwikkelde zich uit alle Hollandse dialecten een soort standaardtaal. Dit noemen wij het Nieuwnederlands. Een belangrijke rol bij het ontwikkelen van het Nieuwnederlands speelde de boekdrukkunst, die toen ontstond. Het belangrijkste boek van die tijd was overigens de Statenvertaling van de Bijbel. Aanvankelijk was het Nederlands alleen een geschreven taal, die in iedere streek anders werd uitgesproken. Doordat de taal steeds meer opgeschreven werd, ontstond er ook steeds meer een gesproken taal die grotendeels gelijk klonk. Dit gebeurde in Nederland vroeger dan in Vlaanderen. Hier probeerde men in de negentiende eeuw eerst nog om een eigen taal te ontwikkelen, maar uiteindelijk werd toch de al bestaande standaard van Nederland ingevoerd.

Suriname en de Caribische eilanden

Het Nederlands in Suriname en de Caribische eilanden heeft een eigen geschiedenis. Die is pas 350 jaar oud en is begonnen met de kolonialisatie. In het midden van de 19e eeuw werd op de Caribische eilanden het veel gesproken Papiaments als schooltaal verboden. De lessen werden daarna gegeven in het Nederlands of in het Spaans of Frans. Sinds het einde van de 19e eeuw is het Nederlands in Suriname een verplichte taal op school, maar voor de meeste inwoners is Nederlands vandaag de dag niet de moedertaal. Dat is nog steeds het Papiaments en ook wel het Engels. Lees hier meer over het Nederlands in feiten en cijfers.